TUZLARIJE - KULTURAFotoreportaža iz sela Pobuđe Ramazan, iftari, običaji.... Džemat Pobuđe nalazi se u istočnoj Bosni (srednje Podrinje) i pripada Medžlisu Islamske zajednice Bratunac, Muftiluk tuzlanski. Na njegovom području nalazi se džamija koja spada u red najstarijih u Bosni i Hercegovini, a šta je još zanimljivo u vezi sa ovim mjestom, saznajte u nastavku teksta. Druženje mještana i zajednički iftari Za one koji Pobuđe nisu upoznali, dovoljno je reći da ga krase prirodne ljepote i plemeniti ljudi. Naviknuti da zajednički mogu ostvariti mnogo, udruženja iz ovog kraja, naročito Udruženje žena „Jadar“ uspostavila su dobru saradnju sa sličnim udruženjima iz Tuzle. Tako se osim tuzlanskog Udruženja građana „Vive žene“ u cijelu priču uklopila i ekipa Tuzlarija koja je u više navrata pratila aktivnosti u ovom povratničkom kraju. Tuzlaci su zajedno sa ženama iz Konjević Polja učestvovali i u podjeli hrane i osvježavajućih pića za učesnika Marša mira Srebrenica 2010, a bili su i gosti zajedničkih iftara koji su za mještane i ugledne građane ovog kraja organizovani tokom Ramazana. Predanje o gradnji džamije u Pobuđu Za prvu gradnju džamije u Pobuđu vezuje se narodno predanje u kome se govori da je Omer zvani Omeraš odlučio praviti džamiju, ali nije odabrao mjesto gradnje. Kada je pripreme za gradnju privodio kraju sanjao je da se niz brdo (današnja Klikura) obalio crni ovan i zaustavio na proplanku u podnožju brda. Kada je zatražio da mu se snoviđenje protumači jedno tumačenje je bilo da upravo tamo treba izgraditi džamiju. On je prihvatio savjet i džamiju sagradio na pomenutom proplanku.  Svih ovih stoljeća džamija je obnavljana na istom mjestu kao dokaz istinitosti Omerovog sna. Dešavanja u prošlosti učinila su da džamija nije sačuvana u originalnoj gradnji, ali je želja stanovnika da se sačuva njeno prvobitno mjesto ispoštovana. Zidovi prve džamije ozidani su od ćerpića, sa drvenom munarom, a temelji džamije izgrađeni su od kamena. Na mjestu drvene džamije 1974.godine izgrađena je džamija od čvrstog materijala. Uz samu džamiju postoji staro mezarje sa čijih nišana je vidljivo da su stari više stotina godina.  Vrijeme agresije 92-95 Za vrijeme agresije 1992-1995 džamija je zapaljena i uništena, mještani protjerani, dok je oko 300 građana brutalno ubijeno.  U historiji će ostati zapisano da su na ovom području pronađene i masovne grobnice. Prilikom ekshumacije 2008.godine, u zaseoku Rahunići (mjesto gdje se nalazi džamija), pronađena je masovna grobnica u kojoj su se nalazili potpuno ugljenisani fragmenti skeleta ljudskog porijekla. Žrtve su ubijene, a nakon toga zapaljene i bačene u masovnu grobnicu. Do sada je na lokalitetu Pobuđa ekshumirano oko 280 žrtava, kako mještana ovog kraja, tako i žrtava koje su u julu 1995. bježale pred najezdom velikosrpskog agresora. Povratak preživjelih mještana i obnova džamije Povratkom mještana obnovljena je i džamija 2005.godine. Sredstva za obnovu džamije prikupili su sami mještani, što su nam s ponosom istaknuli. Sljedeće godine na munari džamije otkrivena je ploča sa 294 imena ubijenih ovog kraja i proučena je dova. Tom prilikom muftija tuzlanski Husein efendija Kavazović je ovu dobu proglasio „Šehidskom dovom“ za širu regiju. Od tada se posljednje nedjelje u julu održava ova dova kao spomen na najstravičnije događaje iz 1995.godine. Najmlađa žrtva čije je ime uklesano na ploči je Adema Omerovića (1988.) a najstarija Ibrahim Mustafić (1900.).  Džemat Pobuđe sačinjava više od 20-ak zaseoka, prije rata je brojao nešto više od 600 članova, dok sad ima oko 250. Prvi obnovljeni vjerski objekat od početka povratka u srednje Podrinje je mekteb u Suljićima 2002.godine, dok je izgradnja mekteba u Orkićima još uvijek u toku. Mektebska nastava izvodi se na tri punkta: Suljići-mekteb, Jelah (montažna kućica) i Đugum (privatna kuća). U 2009/2010 godini upisano je 80 polaznika mektebske nastave- Teravih namaz obavlja se na 4 punkta. Iako je džamija Omerija smještena na obroncima brda, i poprilično udaljena od kuća, kako smo se i sami uvjerili prilikom posjete ovom objektu, molitvama prisustvuje veliki broj povratnika.  Želja džematlija je da se harem džamije i prostor oko džamije uredi u duhu bosanskog nasljeđa za šta je osmišljeno idejno rješenje, a u toku je i akcija sakupljanja sredstava za asfaltiranje puta u dužini od 4 kilometra koji vodi do džamije.  Ovo je ujedno i lijepa prilika da pozovemo sve one koji žele da pomognu povratnicima u ovaj kraj da to učine. S.P. |