Stare slike pričaju Procvat zanatstva u Tuzli

Za vrijeme austro-ugarske okupacije Bosne i Hercegovine (1878 – 1908) ostavljen je veliki trag u svim segmentima života. Tako, između ostalog, dolazi i do organizovanog školovanja zanatlija. U Tuzlu je u tom periodu stiglo puno stranaca, činovnika, poslovnih ljudi, polukvalifikovanih radnika, stručnjaka raznih profila, kao i civilnih lica.

Austro-ugarska uprava poseban je značaj davala stručnom osposobljavanju zanatskog kadra raznog profila pa je tako u Tuzli 1908. godine otvorena prva takva škola koja se zvala Šegrtski zanatski tečaj. Škola je imala mješoviti sastav, a učenici su se osposobljavali za abadžijski (krojač narodnih odijela), kazandžijski, obućarski, stolarski i krojački zanat. Školovanje je trajalo dvije godine.

Između dva svjetska rata otvorena je Muška zanatska škola 1926. godine, te Niža poljoprivredna škola 1938. godine. Državna muška zanatska škola je bila smještena u adaptiranu zgradu nekadašnjeg Grand – hotela, koji je bio na mjestu, poslije također srušenog Izložbenog paviljona.

Mjesto gdje je bila Muška zanatska škola

Tokom Drugog svjetskog rata u Tuzli se izučavalo preko 60 zanata. Abadžija, bačvar, bravar – puškar, vodoinstalater, električar, elektroinstalater, zidar, kazandžija, knjižar, kožar, kujundžija, kuhar, livac, mesar, mehaničar, opančar, postolar, sedlar, soboslikar, tapetar, tesar, tokar, trgovac, urar, frizer, cipelelokrojač, automehaničar, brico, gostioničar, ženski krojač, instalater, staklar, konobar, tkalac, dimnjačar, cvječar, fotograf, pekar, tkalac, neki su od zanata popisanih u tadašnjoj školskoj dokumentaciji.

U školskoj 1940/41 učenici su osim stručnih predmeta izučavali i vjeronauk, jezik, geografiju, historiju, račun, crtanje, higijenu, zakonodavstvo, fiziku, hemiju i druge predmete.

Zanimljiv je spisak majstora kod kojih su učenici izučavali praktični dio nastave, jer govori o bogatstvu različitosti i multietičnosti stanovništva u Tuzli.

Izradi obuće učenike su učili : Lazar Babunović, Alija Bakalović, Aljo Bakalović, Osman Begtašević, Sadik Žilić, Omer Jogunčić, Mićo Kovačević, Ilija Ljepava, Ivan Maršek, Haso Memišević, Đorđe Mihajlović, Ago Prcić, Salih Redžić, Meho Suljagić, Huso Hodžić, Salih Šljivić i Ibrahim Žigić.

Krojenju i šivenju: Ibrahim Agić, Rašela Altarac, Katica Banović, Alaksandar Bekić, Martin Belaić, braća Jakšić, Ivica Budimir, Luka Vukašinović, Smail Gulamović, Ago Dizdarević, Asim Žigić, Dragutin Žerjavić, Dugašin Zerjanić, Hamdija Karinčić, Karola Kraus, Dragan Lakić, Zora Lati, Marija Majer, Sabrija Mujezinović, Jakov M. Papo, Franjo Nosal, Mustafa Osmanović, Zvonimir Pipal, Suljo Saltić, Timotije Stjepanović, Šimo Stjepanović, Savo Tomić, Jusuf Hadžić, Ibrahim H.Efendić, Niko Hrvatović i Zihnija Hrustić.

Trgovini: Saska Babić, Abduselam Basara, Hamdija Bektić, braća Pašić, Herman Vasevštaju, Spasoje Gavrić, Havko Gašić, Danon Mašo, Herman Donanj, Gracija Drešler, Sulejman Isabegović, Janja Kamenjašević, Velma Kenih, Niko Krajinović, Kadraga Kunosić, Alija Morankić, Ago H.Pašić, Kasim Pašić, Mehmed Pašić, Nuraga H.Pašić, Albert Sason Papo, Rizah Ponjavić, Vahid Prcić, Mauro Fistih, Mustafa H.Fazlić, Finci J. Salman, Paul Štraus.

Zidarstvu: Luiđi Kandati, August Kandati, Florijan Štraus

Stolariji: Braća Sarihodžić, Velimir Divković, Mirko Jašilović, Nikajlo Niko Jašilović, Hasan Kabil, Karlo Kubinek, K. Lazarovski, Osman Mandžić, Mujo Memišević, Mahmut Mutavelić, Đorđo Raković, Ladislav Turković

Limarstvu: braća Stjepanović, Abdurahman Isić, Franjo Majer, Hasan Odobašić.

Bravariji: Milan Brkljačić, Rajko Đuranović, Mahmut Murić, Rajko Milanović, Rudolf Zamboni i Josip Zamboni.

Vodoinstalaciji: Vinko Moluvda, Rudi Mohnald i Muharem Horozić

Električarstvu: Stjepan Brkljačić, Alija Mešanović, Ruža Erić, Matija Maričević

Soboslikarstvu – moleraju : Đuro Bačić, Đuro Bonić, Samek Livorije, M. Memišević, S. Sarihodžić, Niko Trifković, Jakub Tudaković.

Kovanju: Anton Bugner, Spasoje Đuranović, Mihajl Jelačić, Mato Kalanj, Ivan Mandić, Meho Mustavdić, Meho Ćalimarević

Livenju: Mato Kalanj, Josip Stokne, Čedo Popović i Josip Hahne.

Frizersko brijačkom zanatu: E. Ahmethodžić, Zora Zotin, Mehmed Krdžalić, Redžo Krdžalić, Salih Kuduzović, Redžo H. Latifagić, Ante Haminko, Nikola Ninić, Rado Neđalić, Salih Ibrahimović, Redžo Ibdžalić, Savo Mrmak, Mustafa Hukić, Anto Slaminko i Stjepan Heintz.

Pekarstvu:
Salih Alibegović, Vinko Gregović, Mustafa Kunosić, Franjo Kršak, Husein Latifagić, Ljubo Siljanović i Ilija Cvitan.

Ostalim zanatskim vještinama, učenike su podučavali: automehaničar Feliks Križan, automehaničar Jakov Ćetković, bačvar Štefan Osvald, dimnjačar Ružica Lovro, kazandžija Todor Bilanović, kazandžija Pašan Salihspahić, kožar Landor Hrušt, moler Omer Kaldić, knjigovezac, Klimpl Jonas, moler Simo Babić, knjižar Božo Lamenović, mesar Vojo Dašić, mesar Tadija Čurak, mehaničar Branko Vučković, kujundžija Drago Ivičić, slastičar Karlo Dušek, slastičar Hamza Halilović, staklar Vojin Goldš, tokar Josip Kosijek, tapetar Martin Kraus, sedlar Safet Mirazović, ugostitelj Beršin Ibrišević, ugostitelj Anto Kamenjašević, ugostitelj Mujo Omerbašić, urar Osman Mujkanović, urar Alojz Vasevštan, fotograf D. Jovanović, fotograf Katarina Štrukelj, ugostitelj Pero Stokanović, štampar Risto Sekulić, kolar Stjepan Čadek i Landa Armošt (nije naveden zanat).

Zgrada u Hendeku

Od otvaranja od oslobođenja školu je završilo 2261 učenik. U aprilu 1945. godine počinje sa radom Šegrtska škola, a školi se od 01.09.1951. godine dodjeljuje pet prostorija u prizemlju zgrade u vlasništvu građevinskog preduzeća Gradina u Hendeku.

Sa sjednice Nastavničkog vijeća šk. 1954/55 godine

Reformom srednjeg usmjerenog obrazovanja od 1972. godine uslijedio je niz izmjena pa tako i škole za radnička zanimanja dobijaju status srednjih škola.

Odlukom Zbora radnika Hemijske tehnološke škole i Periodične škole učenika u privredi 1974. godine formiran je Tehnološki školski centar. U decembru 1977. godine organizovan je Tehnološki školski centar sa dva OOUR-a Hemijska tehnološka tehnička škola, Škola sa praktičnom obukom za učenike u privredi i Radna zajednica zajedničkih službi.

Nakon svih promjena, u mnogim srednjim školama se školovao i zanatski kadar u trajanju od 3 godine, a stučna zanimanja posebno se njeguju u Mješovitoj srednjoj školi.

Vremenom se smanjila potreba za zanatskim kadrom, povećavao se broj srednjih škola a kasnije i fakulteta, ali na žalost i broj nezaposlenih školovanih osoba.

Za prilog je korištena knjiga 80 godina Zanatske škole Tuzla (1908 - 1988)

S.M.

TUZLARIJE - VIJESTI