ZAKON O MJERAMA ZA UNAPRE\IVANJE STOCARSTVA
I OPCE ODREDBE
Clan 1.
Ovim zakonom se uredjuje proizvodnja i promet priplodne
stoke (goveda, konja, ovaca, plemenitih pasmina koza, svinja, peradi,
kunica i pcela) i propisuju druge mjere za unapredjivanje stocarstva.
Clan 2.
U skladu sa odredbama ovog zakona, kantonalnizupanijski
organ uprave nadlezan za poslove stocarstva ce donijeti propise kojim
ce se blize uredjivati primjena mjera za unapredjivanje stocarske proizvodnje.
Clan 3.
U cilju unapredjivanja stocarske proizvodnje kantonalniz
upanijski organ uprave nadlezan za poslove stocarstva propisuje obaveznu
primjenu zootehnickih i zoohigijenskih mjera za pojedine vrste i pasmine
stoke (provodjenje selekcijskih mjera, uredjenje i odrzavanje staja,
djubrista i ispusta, obezbjedjenje higijenski ispravne vode, odrzavanje
smotri i sajmova stoke i dr.).
II PROIZVODNJA I PROMET PRIPLODNE STOKE
Clan 4.
Pod priplodnom stokom podrazumijeva se stoka koja je zdrava
i sposobna za razmnozavanje. Pod kvalitetnom priplodnom stokom podrazumijeva
se stoka koja ima proizvodne i reproduktivne osobine odredjene pasmine
i zadovoljava druge propisane uslove. Pod elitnom priplodnom stokom
podrazumijeva se kvalitetna priplodna stoka koja ima odredjena visoka
i kvalitetna proizvodna, priplodna i druga svojstva. Pod ostalom priplodnom
stokom podrazumijeva se stoka koja je u tipu pasmine koja se koristi
za proizvodnju kvalitetne priplodne stoke i koja je dobivena vjestackim
osjemenjivanjem ili potice od muskih priplodnih grla proizvedenih u
maticnim stadima registrovanih proizvodjaca elitne odnosno kvalitetne
priplodne stoke.
Clan 5.
Proizvodnjom kvalitetne i elitne priplodne stoke i jaja
za priplod radi stavljanja u promet i koriscenje za vlastite potrebe
mogu se baviti pravna i fizicka lica (u daljem tekstu: proizvodjaci)
koji su upisani u registar proizvodjaca kvalitetne priplodne stoke,
odnosno registar proizvodjaca elitne priplodne stoke (u daljem tekstu:
registar). Registar iz stava 1. ovog clana vodi kantonalnizupanijski
organ uprave nadlezan za poslove stocarstva. Prijava za upis u registar
proizvodjaca podnosi se organu uprave iz stava 2. ovog clana.
Clan 6.
Federalno ministarstvo poljoprivrede, vodoprivrede i sumarstva
(u daljem tekstu: Federalno ministarstvo) organizuje i vodi stocarskuselekcijsku
sluzbu. Poslove iz stava 1. ovog clana Federalno ministarstvo moze povjeriti
strucnoj organizaciji u oblasti stocarstva.
Clan 7.
Za proizvodnju kvalitetne elitne priplodne stoke mogu
se upotrijebiti samo zenska i muska grla koja ispunjavaju uslove u pogledu
pasmine, tipa, zdravlja, konstitucije, proizvodnosti i plodnosti i koja
su ocijenjena kao sposobna za reprodukciju.
Clan 8.
Za proizvodnju peradi za priplod i tov mogu se upotrijebiti
samo jaja nabavljena od proizvodjaca koji su registrovani za proizvodnju
jaja za priplod.
Clan 9.
Grla ocijenjena kao sposobna za reprodukciju rezvrstavaju
se u klase prema svojoj vrijednosti utvrdjenoj u skladu sa uslovima
iz clana 7. ovog zakona. Ocjenjivanje i razvrstavanje u klase vrsi stocarskoselekcijska
sluzba. Ocjenjivanju i ravrstavanju podlijezu sva maticna zenska grla
i njihov zenski podmladak.
Clan 10.
Kvalitetna i elitna priplodna grla za koja strucna sluzba
proizvodjaca utvrdi da ima odredjene osobine u pogledu plodnosti, produktivnosti
i drugih svojstava i za koja postoje podaci o ovim osobinama, moze ta
grla okategorisati kao maticna grla. Maticna grla i njihov podmladak
moraju biti trajno obiljezeni na propisan nacin. Strucna sluzba proizvodjaca
vodi evidencije o maticnim grlima. Evidencija o maticnim grlima iz stava
3. ovog clana vodi se o maticnim elitnim i kvalitetnim prilodnim grlima
(maticna knjiga) i sadrzi evidenciju o podmlatku, evidenciju o proizvodnosti
grla i evidenciju o plodnosti stoke.
Clan 11.
U registar se mogu upisati proizvodjaci koji imaju priplodna
grla, obezbijedjenu strucnu sluzbu za proizvodnju i zdravstvenu zastitu
kvalitetne odnosno elitne priplodne stoke, potrebnu opremu, odgovarajuce
objekte za smjestaj stoke i stocnu hranu. Dva ili vise proizvodjaca
mogu organizovati zajednicku strucnu sluzbu.
Clan 12.
Proizvodjaci su duzni da obezbijede vrsenje strucne kontrole
proizvodnih, reproduktivnih, zdravstvenih i drugih svojstava kvalitetne
i elitne priplodne stoke. Strucnu kontrolu iz stava 1. ovog clana vrse
strucne organizacije iz oblasti stocarstva.
Clan 13.
U unutrasnji promet moze se staviti kao kvalitetna i elitna
priplodna stoka samo stoka koja ispunava uslove u pogledu proizvodnje,
priplodne vrijednosti i zdravstvenog stanja. Proizvodjaci su duzni da
za kvalitetnu i elitnu priplodnu stoku koju stavljaju u promet izdaju
kupcu prepis izvoda iz maticne knjige ovjeren od strucne organizacije
iz clana 12. stav 2. ovog zakona sa podacima o porijeklu, proizvodnoj
i proplodnoj vrijednosti. Ostala priplodna stoka moze se staviti u promet
ako strucna organizacija iz stava 2. ovog clana izda potvrdu da se radi
i stoci iz clana 4. ovog zakona.
Clan 14.
Kao priplodna stoka moze se uvoziti samo kvalitetna i
elitna priplodna stoka koja se u pogledu proizvodne i priplodne vrijednosti
i zdravstvenog stanja ispunjava uslove za stavljanje u unutrasnji promet.
Za vjestacko osjemenjivanje moze se uvoziti samo sjeme progeno testitanih
priplodnih grla. Za uvoz sjemena iz stava 2. ovog clana potrebna je
dozvola Federalnog ministarstva.
Clan 15.
Kao priplodna stoka moze se izvoziti samo stoka koja u
pogledu proizvodne i priplodne vrijednosti ispunjava uslove za stavljanje
u unutrasnji promet, ako sa inostranim kupcem nije drukcije ugovoreno.
III OPLO\AVANJE I LICENCIRANJE STOKE
Clan 16.
Oplodjavanje stoke vrsi se vjestackim osjemenjivanjem
transferom embriona i prirodnim pripustom. Kantonalnizupanijski organ
uprave nadlezan za poslove stocarstva je duzan da preduzme potrebne
mjere i obezbijedi oplodjavanje stoke na njegovom podrcju.
Clan 17.
Odluku o sprovodjenju vjestackog osjemenjivanja stoke
donosi kantonalnizupanijski organ uprave nadlezan za poslove stocarstva.
Odluka iz stava 1. ovog clana moze se donijeti ako su ispunjeni slijedeci
uslovi: 1. da postoje saobracajne i druge mogucnosti za obavljanje vjestackog
osjemenjivanja; 2. da je obezbijedjen strucni kadar; 3. da su obezbijedjena
materijalna sredstva, oprema i sjeme za uspjesno sprovodjenje vjestackog
osjemenjivanja; 4. da imaju organizovani punktovi za osjemenjivanje.
Clan 18.
Odluku o vjestackom osjemenjavanju plotkinja, goveda,
ovaca, koza i druge priplodne stoke kad su ispunjeni uslovi iz clana
17. stava 2. ovog zakona donosi kantonalnizupanijski organ uprave nadlezan
za poslove stocarstva. Odlukom iz stava 1. ovog clana propisuje se obaveza
kastracije svih muskih prilodnih grla proizvodjaca priplodne stoke,
izuzev muskih priplodnih grla proizvodjaca priplodne stoke i muskih
priplodnih grla koja se koriste iskljucivo za stalski tov uz pismeni
dokaz.
Clan 19.
Za vjestacko osjemenjivanje moze se upotrijebiti samo
sjeme muskih priplodnih grla koja su ispitana na potomstvo (progenotestirana)
ili koja poticu od roditelja ispitanih na potomstvo. Ispitivanje na
potomstvo grla za upotrebu u vjestackom osjemenjivanju vrse prozivodjaci
sjemena putem svoje strucne sluzbe koja ima odgovarajuce objekte, opremu
i strucni kadar. Ispitivanje na potomstvo vrsi se po jedinstvenoj metodi.
Odabiranje grla za ispitivanje na potomstvo i odabiranje ispitanih grla
za upotrebu za vjestacko osjemenjivanje vrsi strucnu organizacija iz
oblasti stocarstva.
Clan 20.
Proizvodnjom sjemena za vjestacko osjemenjivanje mogu
se baviti proizvodjaci koji imaju odgovarajuca muska priplodna grla,
strucni kadar i potrebnu opremu za proizvodnju sjemena. Proizvodjaci
podnose prijavu Federalnom ministarstvu uz koju prilazu odgovarajuce
dokaze da ispunavaju propisane uslove za proizvodnju sjemena za vjestacko
osjemenjivanje. Federalni ministar poljoprivrede, vodoprivrede i sumarstva
(u daljem tekstu: federalni ministar) donosi rjesenje o ispun javanju
uslova za proizvodnju sjemena za vjestacko osjemenjivanje.
Clan 21.
Muska priplodna grla koja sluze za proizvodnju sjemena
za vjestacko osjemenjivanje moraju biti pod stalnim zdravstvenim nadzorom.
Najmanje jedanput godisnje mora se izvrsiti detaljan zdravstveni pregled
kao i pregled u pogledu priplodne vrijednosti grla iz stava 1. ovog
clana. Pregled vrsi strucna komisija koju obrazuju Federalni ministar.
Strucna komisija je duzna da o izvrsenom pregledu sacini zapisnik. Proizvodjaci
koji vrse proizvodnju sjemena za vjestacko osjemenjivanje duzni su da
postupe po primjedbama strucne komisije.
Clan 22.
Prirodno se mogu oplodjavati samo zdrava zenska priplodna
grla (plotkinje). Kantonalnizupanijski organ uprave nadlezan za poslove
stocarstva je duzan da za prirodno oplodjavanje obezbijedi potreban
broj kvalitetnih i zdravih muskih priplodnih grla.
Clan 23.
Prirodno oplodjavanje stoke moze se vrsiti samo na podrucju
i za vrste stoke za koje nije propisane vjestacko osjemenjivanje. Za
prirodno osjemenjivanje krava i kobila mogu se upotrebljavati samo muska
priplodna grla proizvedena u maticnim stadima registrovanih proizvodjaca,
kao i odabrana (licencirana) muska priplodna grla.
Clan 24.
Odluku o odabiranju (licenciranju) muskih priplodnih grla
donosi kantonalnizupanijski organ uprave nadlezan za poslove stocarstva.
Odabiranje vrsi komisija koju obrazuje organ uprave iz stava 1. ovog
clana. Clan 25. Odaniranje podlijezu bikovi, ovnovi i jarci stariji
od jedne godine, te pastusi i magarci stariji od dvije godine. Odabirati
se mogu samo ona grla koja odgovaraju uslovima pasmine i od kojih se
ocekuje kvalitetno potomstvo.
Clan 26.
Gradjani koji su vlasnici odnosno drzaoci muskih priplodnih
grla (u daljem tekstu: drzaoci) duzni su u odredjeno vrijeme privesti
grla na mjesto odredjeno za odabiranje.
Clan 27.
Odabirana (licencirana) muska priplodna grla mogu se koristiti
za priplod do ponovnog odabiranja u iducoj godini. Odabirana muska priplodna
grla moraju biti pod stalnim zdravstvenim nadzorom veterinarske sluzbe.
Sva neodabrana (nelicencirana) muska priplodna grla odmah ce se kastrirati.
Ako drzalac ne privede grla na odabiranje u odredjeno vrijeme i na odredjeno
mjesto ( clan 26.), nadlezan organ poljoprivredne inspekcije donijece
rjesenje o prinudnom kastriranju neprivrednog grla. U slucaju iz stava
4. ovog clana, sve troskove prinudnog kastriranja snosi drzalac grla.
IV PCELARSTVO
Clan 28.
Pcalarstvom, u smislu ovog zakona, smatra se drzanje i
gajenje pcela i proizvodnja made i drugih pcelinjih proizvoda. Kantonalnizupanijski
organ uprave nadlezan za poslove stocarstva moze donijeti odluku o uslovima
drzanja i gajenja pcela i o proizvodnji meda i drugih pcelinjih proizvoda.
Clan 29.
Drzalac pcela je duzan da u naseljenim mjestima, pored
puteva i drugim mjestima gdje se krecu i zadrzavaju fizicka lica, postavi
pcelinjak tako da pcele ne smetaju drugim licima. Ispred leta kosnice
postavlja se ograda visine dva metra kroz koju ne mogu prolaziti pcele.
Ograda iz stava 1. ovog clana mora da bude udaljena najmanje cetiri
metra od leta kosnice.
Clan 30.
Uzgajivaci bilja koji upotrebljavaju sredstva za zastitu
bilja, duzni su da ne upotrebljavaju sredstva za zastitu bilja koja
su opasna za pcele u vrijeme kada postoji najveca opasnost za trovanje
pcela (za vrijeme cvjetanja biljaka) i da najkasnije 48 sati prije upotrebe
sredstava na pogodan nacin o tome obavijeste drzaoce pcela.
V OSTALE MJERE ZA UNAPRE\IVANJE STOCARSTVA
Clan 31.
U cilju povecanja i unapredjivanja stocnog fonda, Vlada
Federacije Bosne i Hercegovine moze za pojedine vrste i pasmine stoke
propisati ogranicenje ili zabranu klanja stoncog podmlatka.
VI NAKNADE I TROSKOVI
Clan 32.
Za vjestacko osjemenjivanje, prirodno oplodjavanje i kastraciju
drzaoci plotkinja i muskih neodabranih priplodnih grla placaju naknadu.
Nadlezni organ kantonazupanije moze odluciti da se naknada iz stava
1. ovog clana placa u cjelosti ili djelimicno iz sredstava kantonazupanije.
VII NADZOR
Clan 33.
Nadzor nad izvrsavanjem ovog zakona i propisa donesenih
na osnovu njega, osim odredaba koje se odnose na primjenu vjestackog
osjemenjivanja, proizvodnju sjemena za vjestacko osjemenjivanje stoke,
ogranicenje i zabranu klanja stocnog podmlatka, vrse organi uprave nadlezni
za poslove stocarstva na nacin i pod uslovima odredjenim zakonom. Nadzor
nad izvrsavanjem odredaba ovog zakona i propisa donesenih na osnovu
njega, koje se odnose na primjenu vjestackog osjemenjivanja, proizvodnju
sjemena za vjestacko osjemenjivanje stoke, ogranicenje i zabranu klanja
stocnog podmlatka, vrse organi uprave nadlezni za poslove veterinarstva.
VIII KAZNENE ODREDBE
Clan 34.
Novcanom kaznom od 1.000 do 5.000 KM kazniti ce se za
privredni prijestup proizvodjac ako: 1. proizvode kvalitetnu ili elitnu
priplodnu stoku ili jaja za priplod radi stavljanja u promet ili koristenja
za vlastite potrebe, a nije upisana u registar ( clan 5.); 2. za proizvodnju
kvalitetne ili elitne priplodne stoke upotrijebi zenska grla koja ne
ispunjavaju uslove u pogledu pasmine, tipa, zdravlja, konstitucije,
proizvodnosti i plodnosti ili koja nisu ocijenjena kao sposobna za reprodukciju
( clan 7.); 3. za proizvodnju peradi za priplod i tov upotrijebi jaja
koja nisu nabavljena od proizvodjaca koji su registrovani za proizvodnju
jaja za priplod ( clan 8.); 4. okategorise kao maticna grla na kvalitetna
ili elitna priplodna grla za koja strucna sluzba nije utvrdila da imaju
odredjene osobine u pogledu plodnosti, produkativnosti i drugih svojstava
ili za koja ne postoje podaci o ovim osobinama ili ako maticna grla
ili njihov podmladak ne obiljezi trajno na propisan nacin ( clan 10.);
5. ne obezbijedti vrsenje strucne kontrole proizvodnih, reproduktivnih,
zdravstvenih i drugih svojstava kvalitetne odnosne elitne priplodne
stoke ( clan 12.); 6. stavi u unutrasnji promet kao kvalitetnu odnosno
elitnu priplodnu stoku onu stoku koja ne ispunjava uslove i u pogledu
proizvodne i priplodne vrijednosti i zdravstvenog stanja ( clan 13.
stav 1.). Za privredni prijestup iz stava 1. ovog clana kaznit ce se
i odgovorno lice u pravnom licu novcanom kaznom od 200 do 1.000 KM.
Clan 35.
Novcanom kaznom od 500 do 2.500 KM kaznit ce se za privredni
prijestup pravno lice ako: 1. ne primijeni propisane zootehnicke i zoohigijenske
mjere ( clan 3.); 2. uveze kao kvalitetnu odnosno elitnu priplodnu stoku
onu stoku koja u pogledu proizvodne i priplodne vrijednosti i zdravstvenog
stanja ne ispunjava uslove za stavljanje u unutrasnji promet ( clan
14. stav 1.); 3. za vjestacko osjemenjivanje uveze sjeme priplodnih
grla koja nisu progenotestirana ili ako uveze sjeme bez dozvole ( clan
14. st. 2. i 3.); 4. izveze kao priplodnu stoku onu stoku koja u pogledu
proizvodne i priplodne vrijednosti ne ispunjava uslove za stavljanje
u unutrasnji promet, a sa inostranim kupcima nije drukcije dogovoreno
( clan 15.); 5. za vjestacko osjemenjivanje upotrijebi sjeme muskih
priplodnih grla koja nisu ispitana na potomstvo (progenotestirana) ili
koja ne poticu od roditelja ispitanih na potomstvo ( clan 19. stav 1.);
6. ispitivanje na potomstvo ne vrsi po jedinstvenoj metodi (clan 19.stav
3.); 7. vrsi proizvodnju sjemena za vjestacko osjemenjivanje, a nema
odgovarajuca muska priplodna grla, strucni kadar i potrebnu opremu za
proizvodnju sjemena ( clan 20. stav 1.); 8. vrsi proizvodnju sjemena
za vjestacko osjemenjivanje bez rjesenja o ispunjavanju uslova ( clan
20.stav 3.); 9. izvrsi prirodno oplodjavanje zenskih priplodnih grla
koja nisu zdrava ( clan 22. stav 1.); 10. ne obavijesti blagovremeno
drzaoca pcela o upotrebi sredstava za zastitu bilja ( clan 30.); 11.
kolje stocni podmladak protivno propisanom ogranicenju ili zabrani (
clan 31.). Za privredni prijestup iz stava 1. ovog clana kaznit ce se
i odgovorno lice u pravnom licu novcanom kaznom od 100 do 300 KM.
Clan 36.
Novcanom kaznom od 200 do 1.000 KM kaznit ce se za prekrsaj
pravno lice ako: 1. ne vodi evidenciju o maticnim kvalitetnim elitnim
priplodnim grlima (maticnu knjigu), evidenciju o podmlatku, evidenciju
o proizvodnosti grla ili evidenciju o plodnosti stoke ( clan 10. stav
4.); 2. za kvalitetnu ili elitnu priplodnu stoku koju stavi u promet
ne izda kupcu prepis izvoda iz maticne knjige ovjeren od strucne organizacije
koja vrsi strucnu kontrolu proizvodnih, zdravstvenih i drugih svojstava
priplodne stoke sa podacima o porijeklu i priplodnoj vrijednosti ( clan
13. stav 2.); 3. vrsi prirodno oplodjavanje na podrucju i za vrste stoke
za koje je propisano vjestacko osjemenjivanje ili za prirodno oplodjavanje
krava i kobila upotrijebi muska priplodna grla koja nisu proizvedena
u maticnim stadima regis trovanih proizvodjaca ili neodabrana (nelicencirana)
muska priplodna grla ( clan 23.); 4. postavi pcelinjak tako da pcele
smetaju drugim licima ( clan 29.). Za prekrsaj iz stava 1. ovog clana
kaznit ce se i odgovorno lice u pravnom licu, novcanom kaznom od 100
do 300 KM.
Clan 37.
Novcanom kaznom od 100 do 300 KM kaznit ce se za prekrsaj
pojedinac koji izvrsi neku od radnji iz cl. 29, 34, 35. i 36. ovog zakona.
Clan 38.
Novcane kazne za ucinjeni privredni prijestup i prekrsaj
iz cl. 34, 35, 36. i 37. ovog zakona placaju se u KM, a do pustanja
u opticaj KM, kazne se mogu placati u DEM ili protuvrijednosti valuta
koje se koriste u platnom prometu u Federaciji Bosne i Hercegovine,
po srednjem tecaju, koji utvrdjuje nadlezna finansijska organizacija
na dan placanja.
IX PRELAZNE I ZAVRSNE ODREDBE
Clan 39.
Federalni ministar ce u roku od godinu dana od dana stupanja
na snagu ovog zakona donijeti propise o : 1. postupku donosenja i sadrzaja
prijave za upis u registar proizvodjaca kvalitetne i elitne priplodne
stoke i o vodjenju registra proizvodjaca kvalitetne i elitne priplodne
stoke ( clan 5.); 2. uslovima u pogledu pasmine, tipa, zdravlja, proizvodnosti
i plodnosti koje moraju ispunjavaju zenska grla za proizvodnju priplodne
stoke i o nacinu i postupku ocjenjivanja tih grla ( clan 7.); 3. nacinu
i postupku razvrstavanja u klase zenskih grla koja su ocijenjena kao
sposobna za reprodukciju ( clan 9.); 4. nacinu trajnog obiljezavanja
maticnih grla i njihovog podmlatka ( clan 10. stav 2.); 5. nacinu vodjenja
evidencije o maticnim kvalitetnim i elitnim priplodnim grlima, evidencije
o podmlatku, evidencije o proizvodnosti grla i evidencije o plodnosti
stoke kao i obrascima za vodjenje tih evidencija ( clan 10. stav 4.);
6. uslovima, nacinu i postupku vrsenja strucne sluzbe i strucne kontrole
u pogledu obezbjedjenja kadrova, uredjaja, opreme i objekata (cl. 11.
i 12.); 7. proizvodnoj i priplodnoj vrijednosti i zdravstvenom stanju
stoke koja se moze staviti u unutarnji promet kao kvalitetna, odnosno
elitna priplodna stoka ( clan 13. stav 1.); 8. objektima, opremi i strucnom
kadru koje mora da ima strucna sluzba proizvodjaca ( clan 19. stav 2.);
9. jedinstvenoj metodi za ispitivanje muskih priplodnih grla na potomstvo
( clan 19. stav 3.); 10. uvjetima za proizvodnju sjemena za vjestacko
osjemenjavanje ( clan 20. stav 1.);
Clan 40.
Danom stupanja na snagu ovog zakona prestaje primjena
zakona o promicanju stocarstva koji su se primjenjivali na teritoriji
Federacije Bosne i Hercegovine. Do donosenja propisa iz clana 39. ovog
zakona primjenjivat ce se propisi doneseni na osnovu zakona iz stava
1. ovog clana. Clan 41. Ovaj zakon stupa na snagu osmog dana od dana
obajvljivanja u "Sluzbenim novinama Federacije BiH".
Predsjedavajuci Doma naroda Parlamenta Federacije BiH
Mariofil Ljubic, s. r. Predsjedavajuci Predstavnickog doma Parlamenta
Federacije BiH Enver Kreso, s. r.
