ZAKON
O RAČUNOVODSTVU I REVIZIJI U FEDERACIJI BOSNE I HERCEGOVINE

I - OPĆE ODREDBE

Član 1.

Ovaj zakon uređuje materiju iz oblasti računovodstva i revizije koja se primjenjuje na privatna i javna preduzeća, obrtnike i na sva pravna lica koja su kao takva registrirana u skladu sa posebnim propisom Federacije Bosne i Hercegovine (u daljnjem tekstu: Federacija), kao i provedbene akte koje donosi Federalno ministarstvo finansija (u daljnjem tekstu: Federalno ministarstvo) i profesionalna računovodstvena tijela u oblasti računovodstva, finansijskog izvještavanja i revizije.

Značenje pojedinih pojmova

Član 2.

Pojmovi koji se koriste u ovom zakonu imaju sljedeće značenje:
a) Računovodstvo - informacioni sistem koji procjenjuje, obrađuje i saopštava finansijske informacije o pravnom licu;
b) Knjigovodstvo - podrazumijeva evidentiranje, klasificiranje i sumiranje poslovnih transakcija pravnog lica i čuvanje originalne poslovne dokumentacije koja pruža dokaze o ovim transakcijama;
c) Komisija - Komisija za računovodstvene i revizorske standarde BiH ( u daljnjem tekstu: Komisija) formirana u skladu sa Zakonom o računovodstvu i reviziji Bosne i Hercegovine(“Službeni glasnik BiH”, broj 42/04), (u daljnjem tekstu: Zakon BiH);
d) Certificirani računovodstveni tehničar - lice kojem je izdat certifikat od profesionalnog računovodstvenog tijela u skladu sa članom 6. ovog zakona;
e) Certificirani računovođa - lice kojem je izdat certifikat od profesionalnog računovodstvenog tijela a u skladu sa članom 6. ovog zakona;
f) Ovlašteni revizor - lice kojem je izdata licenca od Federalnog ministarstva nakon što je dobilo certifikat od profesionalnog računovodstvenog tijela u skladu sa članom 6. ovog zakona;
g) Standardi - računovodstveni standardi i standardi revizije, prateća uputstva, objašnjenja i smjernice, načela profesionalne etike iz člana 3. ovog Zakona izdatih i objavljenih od Komisije, a koji su obavezni za cjelokupnu računovodstvenu profesiju Federacije, Republike Srpske i Brčko Distrikta Bosne i Hercegovine (u daljnjem tekstu: Brčko Distrikt);
h) Profesionalna tijela - nevladina, dobrovoljna profesionalna udruženja u Federaciji, kao i savezi udruženja koji su priznati kao značajne profesionalne računovodstvene organizacije dobre reputacije i koje ispunjavaju uvjete propisane od Komisije u skladu sa članom 11. Zakona BiH;
i) Računovodstvena profesija - profesija koja pruža računovodstvene, revizorske i srodne usluge u Federaciji;
j) Javna odgovornost - pravno lice se smatra javno odgovornim ako ispunjava bilo koji od sljedećih kriterija:
- ukoliko u cilju emitiranja finansijskih instrumenata na javnom tržištu društvo registrirano kod Komisije za vrijednosne papire u Federaciji Bosne i Hercegovine podnosi ili je u postupku podnošenja svojih finansijskih izvještaja Komisiji za vrijednosne papire u Federaciji Bosne i Hercegovine ili drugoj regulatornoj organizaciji,
- ukoliko prima sve vrste novčanih depozita u svojstvu ovlaštenog povjerenika kao što su: banke, osiguravajuće kompanije, penzioni fondovi, brokeri ili dileri dionicama, privatizacioni fondovi, otvoreni fondovi pravnih lica za investiciono bankarstvo,
- ukoliko pravno lice obavlja djelatnost od općeg javnog interesa, a u skladu sa posebnim zakonom ili ukoliko pravno lice ima ukupan godišnji prihod, uključujući iznos poreza na promet ili poreza na dodanu vrijednost preko 1 milion KM ili ukoliko zapošljava 50 ili više zaposlenika.

II – STANDARDI I PRAVILA

Član 3.

Računovodstveni standardi primjenjuju se na sva privatna i javna preduzeća i obrtnike i na sva pravna lica koja su kao takva registrirana u skladu sa posebnim propisom na teritoriji Federacije a obuhvataju:
1) Međunarodne računovodstvene standarde (IAS) i Međunarodne standarde finansijskog obavještavanja (IFRS),
2) prateća uputstva, objašnjenja i smjernice koje donosi Odbor za međunarodne računovodstvene standarde (IASB).
Izuzetno od stava 1. ovog člana, a do objavljivanja međunarodnih računovodstvenih standarda za javni sektor, primjenjivat će se posebni propisi u Federaciji o računovodstvu i finansijskom obavještavanju u javnom sektoru.
Standardi revizije i načela profesionalne etike profesionalnih računovođa i revizora koji se primjenjuju na cijeloj teritoriji Federacije su:
1) Međunarodni standardi revizije (ISA),
2) Kodeks etike za profesionalne računovođe i
3) sva prateća uputstva, objašnjenja i smjernice koje donosi Međunarodna federacija računovođa (IFAC).
Standardi iz ovog člana također obuhvataju ostale standarde, uputstva, objašnjenja, smjernice i načela koje IFAC i IASB donesu i nakon stupanja na snagu ovog zakona i koje Komisija potom prevede i objavi.
Komisija je ovlaštena za prevođenje i objavljivanje standarda u Federaciji, a, prema potrebi, može davati smjernice i pojašnjenja u vezi sa njima.

III - KOMISIJA ZA RAČUNOVODSTVENE I REVIZORSKE
STANDARDE BiH

Član 4.

Nadležnost Komisije
Komisija koja je osnovana na nivou Bosne i Hercegovine u skladu sa Zakonom BiH priznata je u Federaciji i nadležna je za obavljanje svih aktivnosti koje su propisane članom 3. Zakona BiH.
Federalno ministarstvo propisuje obrasce finansijskih izvještaja, uz saglasnost Komisije i u skladu sa odredbama Zakona BiH.

Član 5.

Reguliranje i samoreguliranje profesionalnih tijela
Federalno ministarstvo, u skladu sa članom 6. ovog zakona, nadležno je za nadzor u oblasti računovodstvene profesije i licenciranje revizora i drugih lica koja su angažirana na pružanju ekspertnih usluga javnosti u skladu sa članom 6. ovog zakona, za određivanje jedinstvene cijene i naknade za sticanje zvanja računovodstvenih tehničara, računovođa i revizora, te kontrolira njihovu primjenu.
Profesionalna tijela, u skladu sa članom 6. ovog zakona, uredit će kvalificiranje za računovodstvenu i revizorsku profesiju, kvalificiranje i profesionalni razvoj računovođa i revizora, provjeru kvalifikacija njihovih članova i izdavanje, suspenziju i oduzimanje certifikata i licenci.

IV - ZVANJA I KVALIFIKACIJE

Član 6.

Zvanja, testiranje, certificiranje i licenciranje

Ovim zakonom propisuju se tri zvanja u računovodstvenoj profesiji Federacije:
- Certificirani računovodstveni tehničar (CRT),
- Certificirani računovođa (CR),
- Ovlašteni revizor (OR).
Testiranje kandidata za zvanja iz stava 1. ovog člana, izdavanje certifikata uspješnim kandidatima i licenciranje (izdavanje dozvole za rad) vršit će sljedeća tijela:
a) Testiranje kandidata za CRT, CR i OR vrši Komisija. Testiranje kandidata vrši se na osnovu jedinstvenog programa za Federaciju, Republiku Srpsku i Brčko Distrikt kako je utvrđeno Zakonom BiH, koji je u cijelosti u skladu sa standardima i smjernicama IFAC-a. Komisija može prenijeti aktivnosti vezano za administriranje testiranja na jedno ili više profesionalnih tijela pri čemu će Komisija pobliže nadgledati provođenje tih aktivnosti.
b) Izdavanje certifikata za CRT i CR vrši profesionalno tijelo pod nadzorom Komisije. Izdavanje certifikata za OR vrši Komisija.
c) Licenciranje CRT i CR koji pružaju nezavisne računovodstvene usluge trećim licima vrše profesionalna tijela. Licenciranje se ne vrši za CRT i CR koji obavljaju računovodstvene poslove za interne potrebe preduzeća i ostalih pravnih lica.
d) Licenciranje OR vrši Federalno ministarstvo. Reviziju finansijskih izvještaja u Federaciji mogu vršiti samo lica koja posjeduju odgovarajuću licencu izdatu u Federaciji, a revizorske izvještaje mogu davati samo pravna lica koje imaju odgovarajuću licencu izdatu u Federaciji.
e) Federalno ministarstvo vodit će registar, tj. evidenciju svih revizora i revizorskih društava kojima su, u skladu sa odredbama ovog zakona, izdate licence za vršenje revizije u Federaciji. Registar treba da sadrži ime i poslovnu adresu revizora i revizorskog drustva, ime profesionalnog tijela koje je revizoru izdalo certifikat i datum izdavanja licence. Registar revizora i revizorskog društva treba da ima status javnog dokumenta.
f) Lica i revizorska društva koja su licencirana u skladu sa zahtjevima Zakona BiH u Republici Srpskoj i Brčko Distriktu smatraju se kvalificiranim za dobijanje odgovarajuće licence u Federaciji, bez zahtjeva za dodatnim ispitima, obukom ili iskustvom. Takva lica ili društva treba da se registriraju kod Federalnog ministarstva.
U roku od šest mjeseci od dana stupanja na snagu ovog zakona ranija zvanja računovođa i revizora u Federaciji, stečena u skladu sa propisima koji su se primjenjivali prije dana stupanja na snagu ovog zakona, tretirat će se kako sljedi:
1) samostalni računovođa (ranije zvanje u Federaciji) - certificirani računovođa (sadašnje zvanje),
2) ovlašteni revizor (ranije zvanje u Federaciji) - zadržava se zvanje ovlašteni revizor.
Na zahtjev lica sa važećim ranijim zvanjem iz stava 3. ovog člana, profesionalna tijela će, u skladu sa ovlaštenjima iz stava 2. b) ovog člana, u roku od šest mjeseci od dana stupanja na snagu ovog zakona izdati certifikat za odgovarajuće zvanje u skladu sa st. 1. i 3. ovog člana, a uz naplatu administrativne naknade čiji će iznos utvrditi profesionalna tijela.

Član 7.

Kvalificiranje računovođa i revizora
Novi kandidati za profesionalna zvanja iz člana 6. stav 1. ovog zakona moraju ispunjavati uvjete u pogledu stručne spreme, praktičnog iskustva, obuke i testiranja koje utvrđuje Komisija. Ti uvjeti treba da budu u skladu sa odgovarajućim standardima i smjernicama IFAC-a. Profesionalna tijela izdavat će certifikate uspješnim kandidatima potvrđujući da su oni ispunili sve propisane uvjete kako za punopravnog člana, tako i za odgovarajuće zvanje.
Svako lice iz računovodstvene profesije, uključujući i lica koja su stekla nova zvanja u skladu sa članom 6. stav 4. ovog zakona, dužno je da pohađa kontinuirano profesionalno edukovanje u okviru kriterija koje utvrdi Komisija a u trajanju od najmanje 120 sati u periodu ne dužem od tri godine.
Licence koje su izdate prije stupanja na snagu ovog zakona i dalje će biti priznate, pod uvjetom da lice koje posjeduje takvu licencu dobije novi certifikat o profesionalnom zvanju u skladu sa članom 6. stav 5. ovog zakona, te da ispuni zahtjeve vezane za kontinuirano profesionalno edukovanje iz stava 2. ovog člana.

Član 8.

Program za sticanje kvalifikacija i obuka na nivou Federacije
Za računovodstvenu profesiju u Federaciji primjenjuje se jedinstveni program za obuku i sticanje kvalifikacija na nivou Bosne i Hercegovine (u daljnjem tekstu: Program), na isti način i pod istim uvjetima za cijelu teritoriju Federacije.
Program donosi Komisija u skladu sa IFAC-ovim standardima i smjernicama i implementira ga u saradnji sa profesionalnim tijelima.
Lica koja po prvi put pristupaju računovodstvenoj profesiji u Federaciji, nakon stupanja na snagu ovog zakona, mogu steći zvanja iz člana 6. stav 1. ovog zakona samo ako ispunjavaju uvjete odgovarajućeg Programa.
Pored uvjeta u pogledu testiranja i certificiranja tijela koja izdaju certifikate i licence u Federaciji, u skladu sa odredbama člana 6. ovog zakona, osigurat će da kandidati ispune i uvjete vezane za stručnu spremu i radno iskustvo za njihov nivo certificiranja.

Član 9.

Usluge obuke kandidata

Usluge obuke kandidata za računovodstvenu profesiju u skladu sa Programom mogu pružati sva pravna lica iz privatnog sektora, profesionalna tijela ili obrazovne ustanove iz Bosne i Hercegovine koje ispunjavaju uvjete koje utvrdi Komisija.
Po završenoj obuci organizator obuke polaznicima izdaje uvjerenje o prisustvovanju obuci koje sadrži informacije o broju sati, sadržini i programu pružene obuke. Pohađanje kurseva obuke za kandidate nije obavezno, ali je obavezno polaganje ispita za dobijanje certifikata.

Član 10.

Priznavanje stranih kvalifikacija

Lica koja posjeduju važeću licencu ili certifikat za obavljanje revizije ili obavljanje profesionalnih računovodstvenih usluga trećim licima, u bilo kojoj drugoj zemlji, mogu se kod relevantnih tijela iz člana 6. ovog zakona prijaviti za nostrificiranje svoje licence ili certifikata, odnosno dodjelu odgovarajuće licence ili certifikata u Federaciji.
Nostrificiranje, odnosno dodjela licence ili certifikata, kako je predviđeno stavom 1. ovog člana, bit će provedena, uz uvjet posjedovanja licence ili certifikata za koje Komisija smatra da u suštini predstavlja ekvivalent odgovarajućoj licenci ili certifikatu u Federaciji i da ispunjava ostale uvjete koje utvrdi Komisija, a u skladu sa načelima direktiva EZ vezano za međusobno priznavanje revizorskih licenci i certifikata.
Zahtjev za registriranje revizora i revizorskih društava iz člana 6. stav 2. tačka e) ovog zakona primjenjuje se u slučaju revizora koji traži priznavanje u Federaciji u skladu sa odredbama ovog člana.

Član 11.

Uzajamno priznavanje kvalifikacija u Bosni i Hercegovini
Svako lice kojem je certifikat ili licenca izdata u drugom entitetu ili Brčko Distriktu, s tim da je taj entitet ili distrikt usvojio zakon ili regulativu kojom se osigurava identično priznavanje certifikata ili licence izdate u Federaciji ima pravo da obavlja ove aktivnosti u Federaciji .
Zahtjev za registriranje revizora i revizorskih društava iz člana 6. stav 2. tačka e) ovog zakona primjenjuje se u slučaju revizora koji traži priznavanje u Federaciji u skladu sa odredbama ovog člana.

V - RAČUNOVODSTVENA NAČELA I PRAVILA

Član 12.

Knjigovodstvo

Sva pravna lica obuhvaćena ovim zakonom koja obavljaju ekonomsku aktivnost u Federaciji obavezna su da vode i čuvaju knjigovodstvene evidencije koje pružaju dovoljne, adekvatne i kompletne dokaze o njihovim transakcijama u periodu ne kraćem od šest godina, ili duže ako to zahtijevaju porezni zakoni Federacije.
Ovaj zahtjev odnosi se na sva javna, privatna i neprofitna pravna lica, nevladine organizacije i budžetske korisnike koji su predmet poreznih zakona u Federaciji.
Za knjigovodstvo i računovodstvo pravnog lica odgovoran je njegov direktor.
Direktor kao odgovorno lice, te zaposleni ili eksterni računovođa ili revizor čine prekršaj ako u pravnom licu vrše ili na direktan ili indirektan način pomažu u vršenju bilo koje od sljedećih aktivnosti:
- sastavljanje finansijskih izvještaja na osnosvu podataka koji nisu dobijeni iz poslovnih knjiga,
- vođenje evidencija mimo zvaničnih poslovnih knjiga i neadekvatno identifikovanje transakcija,
- evidentiranje nepostojećih izdataka,
- knjiženje obaveza kod kojih je netačno identifikovana njihova svrha;
- kreiranje ili korištenje lažnih dokumenata,
- namjerno uništavanje knjigovodstvenih evidencija ili dokumenata.

Član 13.

Računovodstvo
Standardi iz člana 3. ovog zakona primjenjuju se na sva privatna i javna preduzeća, kao i ostala pravna lica sa sjedištem u Federaciji.

Izuzetno od odredbi stava 1. ovog člana, a do objavljivanja međunarodnih standarda za javni sektor, budžetski korisnici i nebudžetski fondovi u Federaciji primjenjivat će posebne propise za budžetske korisnike i vanbudžetske fondove iz oblasti računovodstva i revizije.

Izuzetno od odredbi stava 1. ovog člana, svako pravno lice za koje se ne smatra da ima javnu odgovornost obavezno je da koristi procjene i primjenjuje računovodstvene politike koje osiguravaju informacije koje su:
- konzistentne sa IASB okvirom za izradu i prezentiranje finansijskih izvještaja,
- konzistentne sa IASB standardima koji se mogu primijeniti u pravnom licu;
- relevantne za korisnike pri donošenju ekonomskih odluka i
- pouzdane u smislu da finansijski izvještaji:
1) vjerno prikazuju finansijski položaj, finansijsku uspješnost i tokove gotovine u pravnom licu,
2) odražavaju ekonomsku suštinu transakcija, ostalih događaja i uvjeta a ne samo njihovu pravnu formu,
3) su neutralni, odnosno oslobođeni su pristrasnosti,
4) su jasni, i
5) su kompletni u svim značajnim aspektima.
Prilikom procjenjivanja od pravnog lica se zahtijeva da uzme u obzir sve IAS i IFRS standarde, kao i interpretiranje koje je publicirao IASB a prevela Komisija. Struktura i sadržaj finansijskih izvještaja treba da bude u skladu sa zahtijevima IAS-1 Prezentiranje finansijskih izvještaja.

Finansijski izvještaji za period koji se završava 31. decembra podnose se ovlaštenoj instituciji najkasnije do posljednjeg dana februara naredne godine, a potpisuje ih direktor koji je odgovoran za upravljanje pravnim licem.

Format i prezentiranje finansijskih izvještaja moraju biti u skladu sa načelima, standardima, zahtjevima i uputstvima iz člana 3., kao i stava 3. ovog člana. Profesionalna tijela mogu propisati detaljan kontni plan, pod uvjetom da je u skladu sa zahtjevima ovog zakona.

Pravno lice za koje se smatra da ima javnu odgovornost podnosi do 31. jula svake godine i polugodišnji izvještaj koji predstavlja sumarni finansijski izvještaj za šestomjesečni računovodstveni period koji se završava 30. juna.

Direktor je zakonski odgovoran za tačnost, kompletnost, istinitost, fer prezentiranje i pravovremeno podnošenje finansijskih izvještaja.
Direktor pravng lica može angažirati certificiranog računovođu koji je kvalifikovan u skladu sa ovim zakonom da ispuni knjigovodstvene i računovodstvene zahtjeve koji stoje pred pravnim licem.

Certificirani računovođa može zajedno sa direktorom potpisati finansijski izvještaj i formalno prihvatiti odgovornost za izradu finansijskih izvještaja, na osnovu informacija koje osigura pravno lice.

Direktor pravnog lica dužan je pružiti potpune i tačne relevantne informacije neophodne za sačinjavanje finansijskih izvještaja. Direktor pravnog lica dužan je pružiti sve relevantne informacije na zahtjev certificiranog računovođe i revizora.

VI - REVIZIJA

Član 14.

Od svih pravnih lica koja imaju javnu odgovornost zahtijeva se da svoje finansijske izvještaje podvrgnu reviziji u skladu sa standardima iz člana 3. ovog zakona.

Reviziju mora vršiti lice iz i za revizorsko društvo, uz uvjet da posjeduje važeću licencu ovlaštenog revizora izdanu u skladu sa odredbama ovog zakona.

Revizorsko društvo može osnovati pojedinac ili grupa pojedinaca, uz uvjet da većina osnivača društva bude kvalifikovana kao ovlašteni revizori u skladu sa odredbama ovog zakona.

Federalno ministarstvo licencirat će ovlaštene revizore i revizorska društva.

Federalni ministar finansija donijet će podzakonske akte kojima će se utvrditi uvjeti za izdavanje, obnavljanje i oduzimanje licenci u skladu sa odredbama ovog zakona.

VII - KAZNENE ODREDBE

Član 15.

Novčanom kaznom u iznosu do 2000 KM kaznit će se lice koje nezakonito upotrijebi zvanja i nazive za koje ne posjeduje certifikat u skladu sa odredbama ovog zakona.

Takva lica stavljaju se na listu lica nepodobnih za certifikaciju i licenciranje od Federalnog ministarstva i profesionalnih tijela.

Novčanom kaznom u iznosu do 2000 KM kaznit će se lice koje nezakonito pruža usluge u svojstvu nezavisnog računovođe ili revizora, odnosno lice koje se angažira na pružanju nezavisnih računovodstvenih ili revizorskih usluga, te usluga koje podrazumijevaju određeni stepen stručnosti u računovodstvu ili reviziji, kao što je pružanje usluga poreznog konzaltinga, finansijskog planiranja ili konzultacijskih usluga, a koje nije licencirano u skladu sa odredbama ovog zakona.

Novčanom kaznom u iznosu od 10 000 KM do 17 000 KM kaznit će se za prekršaj pravno lice ako:
a) sastavlja finansijske izvještaje na osnovu podataka kojih nema u poslovnim knjigama;
b) vodi evidenciju koja nije sastavni dio zvaničnih poslovnih knjiga, te neadekvatno identificira transakcije;
c) evidentira nepostojeće izdatke;
d) knjiži obaveze kod kojih je pogrešno identificirana njihova svrha;
e) kreira ili koristi lažne dokumente;
f) namjerno uništava knjigovodstvenu evidenciju ili dokumenta.

Za radnje iz prethodnog stava ovog člana kaznit će se za prekršaj i odgovorno lice u pravnom licu novčanom kaznom u iznosu do 2000 KM

VIII - PRIJELAZNE I ZAVRŠNE ODREDBE

Član 16.

Sva lica koja su započela program obuke i certifikacije prije stupanja na snagu ovog Zakona imaju pravo da taj program završe u periodu od najviše jedne godine od dana stupanja na snagu Zakona BiH.

Vlada Federacije Bosne i Hercegovine će u roku od 90 dana od dana stupanja na snagu ovog zakona posebnim aktom, a na prijedlog federalnog ministra finansija utvrditi način okončanja započetog programa obuke i certifikacije iz stava 1. ovog člana.

Postojeća revizorska društva moraju ispuniti zahtjeve iz odredbe člana 14. ovog zakona u roku od šest mjeseci od dana stupanja na snagu ovog zakona.

Savez računovođa, revizora i finansijskih radnika Federacije Bosne i Hercegovine, registriran kod Federalnog ministarstva pravde pod registarskim brojem 669 od 14. maja 2003. godine, smatra se profesionalnim tijelom u svrhu ovog zakona, pod uvjetom da ispunjava kriterije utvrđene ovim zakonom.

Stupanjem na snagu ovog zakona prestaje obaveza licenciranja računovodstvenih i finansijskih radnika koji u preduzećima i drugim pravnim licima u kojima su zaposleni obavljaju računovodstvene, knjigovodstvene i porezne poslove za interne potrebe preduzeća uključujući, ali ne i ograničavajući se na izradu poreznog bilansa i slične poslove.

Član 17.

Standardi iz člana 3. ovog zakona primjenjuju se na finansijske izvještaje za period koji počinje od 01. januara 2005. godine i kasnije.

Član 18.

Vlada Federacije Bosne i Hercegovine će u roku od 30 dana od dana stupanja na snagu ovog zakona, posebnim aktom, a na prijedlog federalnog ministra finansija, propisati način rješavanja statusa zaposlenih, pitanja arhive i imovine, te druga pitanja Zavoda za računovodstvo i reviziju Federacije Bosne i Hercegovine.

Član 19.

Stupanjem na snagu ovog zakona prestaje da važi Zakon o računovodstvu («Službene novine Federacije BiH» br. 2/95 i 12/98) i Zakon o reviziji («Službene novine Federacije BiH» br. 2/95 i 12/98).

Član 20.

Ovaj zakon stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u «Službenim novinama Federacije BiH».

Predsjedavajući   Predsjedavajući

Doma naroda   Predstavničkog doma

Parlamenta Federacije BiH Parlamenta Federacje BiH

Slavko Matić, s.r.  Muhamed Ibrahimović, s.r.